“Złamanie ściany dolnej oczodołu typu “blow out”.”
Złamania twarzoczaszki mogą być wynikiem urazu w wielu mechanizmach i o różnej sile. Podczas dyżurów okulistycznych nierzadko badamy takich pacjentów, gdyż lekarze SOR-u kierują rutynowo wszystkie przypadki pourazowe z krwiakami powiek na konsultację okulistyczną i proszą o dalsze zalecenia. Warto zatem przypomnieć sobie objawy i postępowanie w takich przypadkach.
Oczodół zbudowany jest z 7 kości czaszkowych. Najdelikatniejsza jest ściana przyśrodkowa, dlatego najczęściej dochodzi tam do pęknięcia kości. Złamania typu “blow out” dotyczą dolnej ściany oczodołu, czyli następujących kości: szczękowej, jarzmowej i podniebiennej. Celem leczenia jest utrzymanie lub przywrócenie najlepszej możliwej funkcji fizjologicznej i estetycznego wyglądu w miejscu zranienia.
Głównym problemem w złamaniach tego typu są ich powikłania. W wyniku urazu może dojść do zwiększenia objętości oczodołu oraz do zapadnięcia się gałki ocznej. Jeśli dojdzie do uwięźnięcia mięśnia prostego dolnego lub tkanki oczodołu pacjent będzie miał ograniczoną ruchomość gałki ocznej oraz podwójne widzenie. Uszkodzenie kości szczękowej skutkuje przedostaniem się powietrza z zatoki szczękowej co prowadzi do powstania rozedmy orbitalnej.
Krwotok do oczodołu może prowadzić do uciskowej neuropatii nerwu wzrokowego. Najcięższym uszkodzeniem jest pęknięcie gałki ocznej. Łagodniejsze zmiany widoczne w badaniu w lampie szczelinowej to wylew krwi do komory przedniej oraz obrzęk Berlina.
Po urazie twarzoczaszki pacjenci mogą zgłaszać takie objawy jak: pogorszenie ostrości wzroku, opadanie powiek, podwójne widzenie, zaburzenia czucia okolic zaopatrywanych przez nerw podoczodołowy. Dodatkowo, chorzy mogą zgłaszać krwawienie z nosa i obrzęk powieki powstające w następstwie wydmuchania nosa.
W podejrzeniu złamania kości twarzoczaszki wskazane jest wykonanie badań obrazowych RTG lub CT. W praktyce klinicznej badaniem preferowanym jest CT, ponieważ radiolog jest w stanie jednoznacznie wykluczyć bądź potwierdzić złamanie, może też ocenić tkanki miękkie.
Leczenie zachowawcze dotyczy pacjentów, u których nie ma wskazań do operacji. Będą to osoby, u których nie stwierdzamy zapadnięcia gałki ocznej, zakleszczenia mięśnia, dwojenia, gdzie złamanie obejmuje mniej niż 50% ściany dolnej oczodołu.
Antybiotykoterapia doustna wskazana jest, w przypadku przerwania ciągłości kości szczękowej. Krótka terapia prednizonem doustnie zmniejsza obrzęk oczodołu i mięśni, co pozwala na lepszą ocenę enoftalmii i stopnia uwięźnięcia mięśni. Należy również przekazać pacjentowi, żeby powstrzymał się od wydmuchiwania nosa, ponieważ może to sprzyjać powstawaniu rozedmy.
Leczenie operacyjne jest zalecane tylko u pacjentów ze ściśle określonymi wskazaniami. Podczas operacji chirurdzy muszą uwolnić uwięźnięty mięsień lub tkanki miękkie, co pozwala na poprawę motoryki oczu. Operacja naprawcza ubytków kostnych z usuwaniem lub repozycjonowaniem odłamów umożliwia przywrócenie kształtu oczodołu.
Zarówno leczenie zachowawcze i operacyjne wymaga regularnych kontroli oraz współpracy lekarza okulisty z chirurgiem szczękowo – twarzowym.
Dokładny opis przebiegu operacji oraz przykładowe CT złamania w pełnej treści artykułu. TUTAJ
Na podstawie: Orbital Floor Fractures (Blowout) Updated: Jan 30, 2017 Author: Adam J Cohen, MD; Chief Editor: Deepak Narayan, MD, FRCS, Coauthor(s) Michael Mercandetti, MD, MBA, FACS
Zdjęcie, źródło: Case courtesy of Dr Chris O’Donnell, Radiopaedia.org, rID: 19329
