“Porażenie nerwu III nowe dane o etiologii i diagnostyce.”
Spośród porażeń nerwów czaszkowych unerwiających gałkę oczną, porażenie nerwu III jest niezwykle niepokojące, ponieważ często stanowi objaw choroby zagrażającej życiu chorego. W najnowszym JAMA Ophthalmology ukazała się praca naukowców z MAYO Clinic przedstawiająca nowe dane o etiologii i epidemiologii tego schorzenia.
Porażenie n. III może objawiać się podwójnym widzeniem we wszystkich kierunkach, ustawieniem gałki ocznej na zewnątrz i w dół, ptozą, szeroką, porażoną źrenicą po stronie uszkodzenia oraz upośledzeniem ruchu gałek ocznych do góry, przyśrodkowo i w dół.
Naukowcy analizując historię choroby z okresu 37 lat, odnaleziono 145 przypadków porażenia nerwu III (40% mężczyzn i 60% kobiet). Występowanie wśród osób powyżej 60 roku życia było znacznie wyższe (12,5 na 100000) niż u pacjentów młodszych (1,7 na 100000). Nie zaobserwowano natomiast różnic w występowaniu pomiędzy kobietami i mężczyznami.
Najczęstszą przyczyną porażenia nerwu III okazały się zmiany w mikrokrążeniu (42%), następnie uraz (12%), ucisk guza nowotworowego (11%), zabieg neurochirurgiczny (10%), ucisk tętniaka (6%) i udar (4%). Spośród pacjentów po zabiegach neurochirurgicznych sześciu z 14 było po operacji tętniaka w bezpośredniej okolicy przebiegu n. III, a więc ogółem u 10 % pacjentów przyczynę porażenia stanowił tętniak. Wśród innych, rzadkich etiologii wymieniono m.in. zespół Tolosa-Hunt, zapalenie tętnicy skroniowej, przetokę szyjno-jamistą, półpasiec, migrenę okoporaźną, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zakrzepicę zatoki jamistej. W 4% przypadków nie udało się ustalić przyczyny. U znacznej większości pacjentów porażenie n. III występowało jednostronnie (jedynie u 3 obustronnie).
W 43% przypadków występowało zajęcie źrenicy objawiające się anizokorią. Najczęściej w grupie pacjentów z uciskiem z powodu guza (81%), po urazie czy operacji neurochirurgicznej (~70%) i z uciskiem z powodu tętniaka (33%). U 86% chorych obecna była ptoza, w 44% współwystępowały inne objawy neurologiczne (porażenia innych n. czaszkowych, porażenie połowicze, ataksja, neuropatia n. II, zespół Hornera, zmiany zachowania). 63% pacjentów w wyniku leczenia odzyskało w pełni funkcję n. III.
Badacze podkreślają, że badania obrazowe mózgowia i oczodołów (TK, MRI) są kluczowe dla ustalenia właściwego rozpoznania. Nawet u 1/4 pacjentów z porażeniem n. III może występować choroba zagrażająca życiu (tętniak, guz, udar). Brak występowania ptozy, porażenia źrenicy czy innych objawów neurologicznych nie determinuje łagodnego charakteru schorzenia. Rzetelne zebranie wywiadu, niepominięcie wykonania badań obrazowych oraz współpraca pomiędzy okulistą a neurologiem są niezbędnymi elementami prawidłowego postępowania.
Pełny artykuł dostępny pod adresem: TUTAJ
Na podstawie: Fang C, Leavitt JA, Hodge DO, Holmes JM, Mohney BG, Chen JJ. Incidence and Etiologies of Acquired Third Nerve Palsy Using a Population-Based Method. JAMA Ophthalmol. Published online November 17, 2016. doi:10.1001/jamaophthalmol.2016.4456
