“Samoistne zanikanie druz jako czynnik progresji suchej postaci AMD do zaniku geograficznego lub postaci wysiękowej.”

Standardowo prowadzenie pacjentów z suchą postacią zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD) sprowadza się obecnie do zalecania przyjmowania suplementów diety, samoobserwacji poprzez wykonywanie testu Amslera i okresowego badania okulistycznego z ewentualnym OCT plamki. Dostępne metody nie tylko nie zapobiegają całkowicie progresji choroby, ale także nie pozwalają na przewidzenie momentu przemiany suchej postaci w wysiękową. Jednak w opublikowanym w najnowszym numerze BMJO artykule autorzy opisują, że obserwując objętość druzów w kolejnych badaniach OCT można zauważyć korelację pomiędzy ich spontanicznym zanikiem, a progresją zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem.

Do badania zakwalifikowano 109 pacjentów z wczesnym (AREDS 2) i średniozaawansowanym (AREDS 3) stadium suchego AMD. U 30 spośród nich udało się prowadzić regularne kontrole (co 3 miesiące) z wykonaniem OCT plamek przez okres 3 lat lub do momentu progresji do zaawansowanej postaci AMD. Średni okres obserwacji wynosił 37,7 miesięcy. Średnia wieku pacjentów to 72,3 lat (SD 7,8 zakres 60–90), 83% stanowiły kobiety, a u 90% występowała pseudosoczewkowość.

Używając automatycznego algorytmu uzyskiwano wyniki pomiarów objętości druz dla 50 oczu w promieniu 3mm od dołeczka. Następnie obrazy były analizowane manualnie przez 3 doświadczonych klinicystów. Analiza statystyczna wykazała, że automatyczne pomiary dawały rezultaty porównywalne do ręcznych.

Średnia objętość druz w dniu rozpoczęcia badania wynosiła 0.17 mm³. Tempo jej zwiększania się w kolejnych pomiarach OCT było porównywalne dla poszczególnych oczu i zostało matematycznie opisane za pomocą funkcji kwadratowej.

W 44% oczu zaobserwowano spontaniczną regresję druz poprzedzoną osiągnięciem przez druzy znacznej objętości. Wśród nich w 7 oczach nastąpiła również progresja do zaawansowanej postaci AMD (4 do wysiękowej postaci, a 3 do zaniku geograficznego). Ponadto naukowcy zauważyli, że w oczach, w których nie następowała regresja druz nie doszło również do progresji AMD. Natomiast zmniejszenie się objętości druz było bardzo gwałtowne i w 1/3 przypadków wiązało się z progresją.

Wnioski z tych obserwacji sugerują, że w prowadzeniu pacjentów z AMD należy zwracać uwagę nie tylko na powiększanie się druz, ale także na ich nagłą spontaniczną regresję, która wskazuje raczej na niekorzystne rokowanie co do przebiegu choroby. Być może dalsze badania odpowiedzą nam na pytanie o wartość krytycznej objętości druz, po osiągnięciu której dochodzi do ich spontanicznego zaniku i progresji do zaawansowanych postaci AMD. Dzięki temu można by w odpowiednim momencie przeprowadzać terapię laserem 2RT, zmniejszając druzy przed osiągnięciem krytycznej wielkości i zapobiegać progresji choroby. Badania w tym kierunku trwają.

Na podstawie: Schlanitz FG, Baumann B, Kundi M, et al Drusen volume development over time and its relevance to the course of age-related macular degeneration British Journal of Ophthalmology 2017;101:198-203.