“Perspektywy terapeutyczne dla pacjentów z suchą postacią degeneracji plamki związanej z wiekiem (AMD) i zanikiem geograficznym.”

Degeneracja plamki związana z wiekiem (AMD) stanowi wyzwanie terapeutyczne pomimo stałego postępu metod diagnostycznych i leczniczych. W powszechnym mniemaniu postać wysiękowa jest trudniejsza do leczenia i obarczona gorszym rokowaniem. Jednakże wprowadzenie iniekcji doszklistkowych zmienia nieco tę perspektywę. Często mówiąc o suchej postaci AMD mamy na myśli druzy i przegrupowania barwnika zapominając, że choroba ta może prowadzić do ciężkiego upośledzenia widzenia poprzez rozwój zaniku geograficznego, na który wciąż brakuje skutecznego leczenia.

Na pytanie o rozwój w dziedzinie leczenia pacjentów z zanikiem geograficznym i innymi manifestacjami suchej postaci AMD odpowiadają autorzy artykułu poglądowego opublikowanego niedawno przez The British journal of ophthalmology. W pracy przedstawiono zarówno obecnie przyjęte sposoby spowalniania postępu choroby (AREDS) jak i nowatorskie metody, nad którymi wciąż prowadzone są badania.

Wśród obecnie dostępnych na świecie metod autorzy wymieniają środki przeciwazapalne, antyoksydacyjne, inhibitory produkcji lipofuscyny oraz czynniki wpływające na przepływ naczyniówkowy. Choć nie wszystkie z wymienionych leków są już dostępne dla Polskich pacjentów warto przyjrzeć się jakie nowości mogą wkrótce do nas zawitać.

Jedną z teorii w patofizjologii AMD jest obecność przewlekłego stanu zapalnego. W druzach odnajduje się bowiem nie tylko produkty metabolizmu komórek RPE, ale także białka prozapalne, a polimorfizm w genach układu dopełniacza ma udowodniony związek z występowaniem AMD. Dlatego czynniki wpływające na zahamowanie aktywności cytokin prozapalnych mogą mieć wpływ na rozwój choroby.

Dotychczas prowadzone badania testowały wpływ kilku substancji przeciwzapalnych na suche AMD. Lampalizumab to humanizowane monoklonalne przeciwciało wpływające na czynnik D drogi alternatywnej układu dopełniacza. W fazie II badania nad lekiem wykazano 20.4% redukcję obszaru zaniku geograficznego w 18 miesięcznej obserwacji pacjentów z zaawansowanym suchym AMD. Faza III jest w toku.

Następnym lekiem jest Zimura, PEGylowany jednoniciowy aptamer kwasu nukleinowego blokujący czynnik C5. Na razie opublikowano jedynie wyniki fazy I, które potwierdzają bezpieczeństwo stosowania u ludzi w postaci iniekcji doszklistkowych jednakże dopiero wyniki następnej fazy powiedzą coś o skuteczności leczenia.

Eculizumab to z kolei humanizowane przeciwciało IgG, inhibitor aktywacji czynnika C5, posiadający rejestrację FDA. Obecnie dostępne są już wyniki fazy II badania COMPLETE, które jednak nie wykazały istotnego statystycznie zmniejszenia się druzów i zaniku geograficznego w ciągu 6 miesięcy terapii.

Prowadzone są również badania z użyciem podspojówkowych iniekcji Sirolimusu czy octanu glatirameru, ale wyniki na razie nie są obiecujące.

Autorzy artykułu przedstawiają również wyniki badań AREDS i AREDS II analizujących wpływ suplementacji witaminą C i E, β-karotenem, cynkiem, miedzią, zeaksantyną, luteiną i kwasami omega-3. Pokazują one, że u pacjentów ze zwiększoną ilością kwasów omega-3 w diecie ryzyko wystąpienia suchego AMD było o 30% mniejsze niż w populacji kontrolnej.

Wspomniane są również badania nad czynnikami takimi jak OT-551, MRZ-99030, RN6G i GSK933776. Choć wyniki nie są jeszcze znane cieszy mnogość potencjalnych środków leczniczych dla zaniku geograficznego.

Wśród inhibitorów produkcji lipofuscyny wymienione zostały Fenretinide (RT-101), Emixustat i ALK-001 (pochodna witaminy A). MC-1101 z kolei jest opisywanym czynnikiem poprawiającym przepływ naczyniówkowy. Badania są wciąż prowadzone.

Autorzy poruszają również wątek zastosowania terapii komórkami macierzystymi (hESC-derived RPE). Jest to obiecująca metoda, która w pierwszych badaniach pokazuje, że wyhodowanie komórek RPE z embrionalnych komórek macierzystych, wszczepienie ich do oka i utrzymanie się ich u dawcy jest możliwe.

Na podstawie:  Hanus J, Zhao F, Wang S. Current Therapeutic Development for Atrophic Age-related Macular Degeneration. The British journal of ophthalmology. 2016;100(1):122-127. doi:10.1136/bjophthalmol-2015-306972.

Pełna treśc artykułu pod adresem LINK