“Zastosowanie CRISPR w leczeniu zwyrodnienia barwnikowego siatkówki i odzyskiwaniu funkcji wzrokowych.”
W 2015 roku w polskich kinach ukazał się film pt. “Carte blanche” w reżyserii Jacka Lusińskiego. Jest to niezwykła opowieść o nauczycielu historii, który traci wzrok. Chcąc zachować pracę i przygotować swoją klasę do matury ukrywa przed wszystkimi, że coraz gorzej widzi. Film porusza bardzo poważny problem okulistyczny jakim jest zwyrodnienie barwnikowe siatkówki. Termin ten określa różnorodną pod względem zarówno genetycznym jak i klinicznym grupę dystrofii siatkówki. Na początku zazwyczaj uszkodzone zostają głównie pręciki, następnie dochodzi do degeneracji czopków. Postępowanie choroby, charakter objawów klinicznych i stopień upośledzenia widzenia zależy często od sposobu dziedziczenia, który w wypadku powyższej choroby może mieć kilka wariantów.
W najnowszych badaniach z zastosowaniem CRISP/Cas9, czyli nowej metody modyfikacji genów, naukowcy z Uniwersytetu Medycznego San Diego w Californii, Shiley Eye Institute oraz współpracownikami z Chin w badaniach przeprowadzonych na myszach przeprogramowali pręciki na odporne na mutacje czopki. Odwrócenie degeneracji komórkowych pozwoliło na przywrócenie funkcji wzrokowych na 2 modelach myszy z retinitis pigmentosa. Interesujące wyniki podjętych prób ingerencji w genom opublikowano 21.04.2017 na stronie internetowej
W swojej publikacji grupa naukowców kierowanych przez Dr Kang Zhang, zastosowała metodę CRISPR/Cas9, aby wyłączyć gen Nrl i zahamować czynnik transkrypcyjny Nr2e3.
CRISPR, czyli system obrony organizmów prokariotycznych przed egzogennymi elementami genetycznymi pozwala badaczom celować w konkretne miejsca w kodzie genetycznym i modyfikować wybrane funkcje genów. Dezaktywacja Nrl lub Nr2e3 prowadziła do przeprogramowania pręcików w czopki.
W terapii genowej zastosowano wirusy towarzyszące adenowirusom, tzw. AAV. Pomimo,
że zakażona jest większość populacji ludzkiej powyżej 10 r.ż, wirusy te nie wywołują stanu zapalnego. A brak dowodów na ich chorobotwórczość oraz ich niska immunogenność pozwoliła naukowcom na wykorzystanie ich w modyfikacji genów.
Istnieje duża szansa,że po przeprowadzeniu badań przedklinicznych powstaną prace oparte
o eksperyment kliniczny na ludziach. W obliczu braku terapii pozwalającej na leczenie zwyrodnienia barwnikowego siatkówki oraz grożącej pacjentom nieodwracalnej ślepoty rośnie zainteresowanie terapiami eksperymentalnymi, które nie tylko mogą mieć kluczowe znaczenie w okulistyce, ale i również w innych chorobach.
Na podstawie: “Using CRISPR to Reverse Retinitis Pigmentosa and Restore Visual Function” By Scott LaFee.
