Soczewki fakijne jako alternatywa dla przeszczepu rogówki u pacjentów ze stożkiem.

Stożek jest ektazją rogówki prowadzącą do powstania krótkowzroczności i dużego astygmatyzmu nieregularnego. Objawy pojawiają się zwykle w młodym wieku, częściej u mężczyzn, w postaci trudnej do skorygowania, postępującej szybko wady wzroku. Pacjenci często wymagają korekcji soczewkami twardymi lub miniskleralnymi, ale nie wszyscy je tolerują.

Zatrzymać rozwój choroby można wykonując zabieg cross-linking (CXL), jednakże zmiany w strukturze rogówki, które już zaszły są nieodwracalne. Po zabiegu CXL nadal potrzebna jest korekcja wady wzroku. U niektórych pacjentów można wykonać wszczepienie pierścieni śródrogówkowych, które modyfikują topografię, lecz zwykle niecałkowicie i korekcja refrakcji jest wciąż niezbędna do osiągnięcia zadowalającej ostrości wzroku. W przypadkach zaawansowanych leczeniem jest przeszczep rogówki – głęboki warstwowy przedni lub drążący.

W Journal of Cataract and Refractive Surgery opublikowano niedawno artykuł opisujący wszczepianie soczewek fakijnych jako nową metodę korekcji astygmatyzmu i krótkowzroczności u pacjentów ze stabilnym stożkiem rogówki. Używane do tego celu soczewki są implantami tylnokomorowymi, wszczepianymi do bruzdy ciała rzęskowego. Cechują się wysoką przepuszczalnością dla gazów i metabolitów, co minimalizuje ryzyko powstania zaćmy.

Wszczepienie soczewki fakijnej musi być poprzedzone stabilizacją macierzy rogówki w postaci CXL. Procedurę można łączyć z innymi zabiegami takimi jak pierścienie i laserowa korekcja wzroku. Potencjalnymi powikłaniami soczewek fakijnych są: zespół rozproszonego barwnika, blok źreniczny, jaskra wtórna, przewlekłe zapalenie błony naczyniowej, trwała zmiana kształtu źrenicy źrenicy, zaćma i zwichnięcie implantu. Większości z nich można jednak uniknąć przez wnikliwą kwalifikację pacjentów.

Konieczna jest dokładna ocena topografii rogówki (jak przed chirurgią refrakcyjną) oraz komory przedniej i tylnej (badanie AS-OCT, SLO, UBM). Głębokość komory przedniej powinna wynosić co najmniej 2,8mm, a gęstość komórek śródbłonka 1800-2000 kom/mm2. W rogówce nie może być przymgleń i blizn. Współwystępowanie zaćmy, jaskry, schorzeń siatkówkowych czy zapaleń błony naczyniowej lub siatkówki jest przeciwwskazaniem do wykonania procedury.

W artykule cytowano m.in. Alfonso et al. (badanie z wszczepieniem soczewek fakijnych  w 30 oczach 21 pacjentów, czas obserwacji do 12 miesięcy) oraz doświadczenie Coskunseven et al. z 3 oczami 2 pacjentów ze stożkiem. W pierwszym badaniu średni ekwiwalent sferyczny (SE) wynosił -5.38 D a średnia wartość astygmatyzmu -3.48 D przed operacją. Po wszczepieniu soczewki fakijnej średnie SE zmniejszyło się do -0.08 D, a cylinder do 0.41 D. W drugim badaniu SE uległo zmniejszeniu od -18.50 D do 0.42 D.

Leczenie pacjentów ze stożkiem rogówki jest skomplikowanym i często wieloetapowym procesem. Wymaga łączenia różnych procedur i indywidualizacji terapii. Nieustannie wprowadzane są innowacje, a techniki dotychczas uważane za niemożliwe do zastosowania u pacjentów z ektazją zaczynają być dostępne również dla nich. Rosnące możliwości terapii powodują, że chorzy ze stożkiem nietolerujący korekcji soczewkami twardymi lub z bardzo zaawansowaną postacią choroby nie są już skazani wyłącznie na przeszczep rogówki celem uzyskania dobrej ostrości wzroku.

Artykuł źródłowy dostępny  TUTAJ

Na podstawie: EsteveTaboada JJ, et al., Posterior chamber phakic intraocular lenses to improve visual outcomes in keratoconus patients, Journal of Cataract & Refractive Surgery, 05 kwiecień 2017.

.