“Oko w kosmosie.”
Początki poznawania naszej galaktyki sięgają lat 60tych XX wieku, kiedy to “podbój kosmosu” napędzany był wyścigiem pomiędzy USA a ZSRR. Przełomowym momentem był lot Jurij Gagarina w statku Wostok po orbicie satelitarnej Ziemi, a potem misja Apollo 11 i lądowanie pierwszego człowieka na Księżycu w 1969r.
W dobie rozwoju nowych technologii oraz chęci eksploracji przez człowieka coraz dalszych zakątków nie tylko świata, ale i całej galaktyki ciekawym zagadnieniem, wartym uwagi jest temat oka w kosmosie. Tym bardziej, że coraz częściej słyszymy w Telewizji o planowanych lotach poza kulę ziemską dla zwykłych śmiertelników. Mars jawi się jako kolejny kierunek turystyczny dla osób spragnionych wrażeń i oczywiście posiadających odpowiednią zawartość portfela. Długotrwała podróż kosmiczna jest jednak dla organizmu bardzo obciążającym doświadczeniem. Jak się okazuje mikrograwitacja może być przyczyną pogorszenia widzenia, a to z kolei może powodować problemy z wykonywaniem podstawowych czynności. Naukowcy zwracają uwagę na zaburzenia równowagi pomiędzy płynem mózgowo – rdzeniowym a ciśnieniem wewnątrzgałkowym (VIIP – visual impairment and intracranial pressure [ICP]).
Autor tekstu zwraca uwagę, że jako okuliści często zapominamy, że poza okiem mamy do czynienia z całym organizmem, że skupiamy się na jednym narządzie zamiast na całości. Najnowsze badania wykazały, że istnieje związek pomiędzy IOP, a ICP i może mieć kluczowe znaczenie w patogenezie jaskry, która może być spowodowana albo zbyt wysokim ciśnieniem wewnątrzgałkowym lub zbyt niskim ciśnieniem śródczaszkowym. Np. Jeśli w gałce ocznej ciśnienie jest normalne, ale ciśnienie śródczaszkowe jest zbyt niskie istnieje różnica ciśnień, która może powodować jaskrę normalnego ciśnienia. Jeśli jedno i drugie ciśnienie są podwyższone to pomimo wysokich wartości IOP pacjent może nie rozwinąć jaskry, ze względu na to, że występuje równowaga ciśnień. Zjawisko to ma ogromne znaczenie w nowym podejściu do patologii nerwu wzrokowego.
Co to jest VIIP? Jest to zespół zmian ocznych odkryty przez naukowców dopiero po powrocie astronautów przebywających przez dłuższy czas w przestrzeni kosmicznej, dotyczył ok 50 % kosmonautów. Zmiany obserwowano dopiero po długotrwałych misjach (ok 6-12 miesięcy). Wszystkie osoby, które były kwalifikowane do wypraw nie miały wcześniej chorób przewlekłych. W badaniach oczu wykryto nadwzroczność (pomimo, że przed misją nie występowała), fałdy naczyniówki, obecność kłębków waty, poszerzenie się osłonki nerwu wzrokowego, spłaszczenie gałki oraz obrzęk tarczy.
W teorii powstania VIIP mamy do czynienia z potencjalnymi interakcjami między centralnym systemem nerwowym, układem naczyniowym i ocznym. Istnieje związek pomiędzy spadkiem drenażu hydrostatycznego, a zastojem żylnym w mózgu. Mikrograwitacja przyczynia się do podwyższenia ciśnienia płynu mózgowo – rdzeniowego,a co za tym idzie znajdziemy w pełnej treści tekstu.
NASA nadal intensywnie pracuje nad odpowiedzią na nurtujące pytania i nad rozwiązaniem problemów pojawiających się po długotrwałym przebywaniu w przestrzeni kosmicznej. Naukowcy wyznaczyli sobie jako główny cel zapewnienie bezpieczeństwa w podróżach na Marsa, które mają się odbywać już za kilkanaście lat. Czekamy z niecierpliwością na nowe doniesienia na ten temat.
Pełne treści artykułów TUTAJ oraz TUTAJ
Na podstawie: “The Eye in Space” John Berdahl Vance Thompson Vision, Sioux Falls, South Dakota, US
