“Wczesne wykrywanie Alzheimera na podstawie obrazu dna oka.”
Badanie dna oka może wnieść wiele informacji dotyczących nie tylko schorzeń czysto okulistycznych, lecz także układowych. Przykładem są cukrzyca i nadciśnienie tętnicze, ale według najnowszych doniesień wkrótce do tej grupy dołączyć może choroba Alzheimera. Międzynarodowe grono naukowców od lat poszukuje sposobów na wczesną diagnostykę tego schorzenia neurodegeneracyjnego, a ich uwagę przykuwają zmiany dna oka, które można wykrywać za pomocą coraz doskonalszych technologii obrazowania. Badania na zwierzętach oraz próby kliniczne prowadzone w kilku ośrodkach na świecie przynoszą coraz bardziej obiecujące rezultaty.
W opublikowanym w 2015r. w Acta Ophthalmologica artykule autorstwa zespołu naukowców z Niemiec (Susanne Jentsch et al.) przedstawiono zastosowanie techniki FLIO (fluorescence lifetime imaging ophthalmoscopy) jako potencjalnej metody diagnostyki i oceny zaawansowania choroby Alzheimera. FLIO to badanie autofluorescencji siatkówki przy użyciu m.in. skaningowej laserowej oftalmoskopii (HRA2, Heidelberg Engineering, Germany) zmodyfikowanej o laser BLD 440 (Becker&Hickl, Berlin, Germany) i detektor fluorescencji TCSPC (Becker&Hickl) w 2 zakresach fal 490–560nm i 560–700nm. Parametry uzyskiwane za pomocą tej metody porównywano z wynikami innych testów (MMSE, stężenie białka tau, p-tau 181 i amyloidu β w płynie mózgowo-rdzeniowym) u pacjentów ze stwierdzoną chorobą Alzheimera. Stwierdzono znaczącą korelację pomiędzy tymi wskaźnikami a zaawansowaniem zmian otępiennych.
U pacjentów tych wykonywano również OCT tylnego bieguna obejmujące pomiar grubości siatkówki w plamce, ocenę zagłębienia nerwu wzrokowego i grubości włókien nerwowych (RNFL). Nie znaleziono zależności pomiędzy tymi parametrami a chorobą Alzheimera.
Kolejnym ciekawym doniesieniem opublikowanym na początku bieżącego roku w Investigative Ophthalmology & Visual Science są wyniki zespołu amerykańskich naukowców (Swati S. et al.), którzy zastosowali TEFI (Topical Endoscopic Fundal Imaging) do badania dna oka u myszy zdrowych i transgenicznych (obarczonych chorobą Alzheimera). W okresie 6 miesięcy otrzymywano monochromatyczne zdjęcia i obserwowano zmianę siatkówkowego współczynnika odbicia światła, co odpowiadało odkładaniu się złogów amyloidu. Różnice pomiędzy wynikami dwóch grup myszy osiągnęły istotność statystyczną w 7 miesiącu badania.
Obie przedstawione metody obrazowania zmian w dnie oka powstających w wyniku choroby Alzheimera niosą nadzieję na wczesne wykrywanie i leczenie tego schorzenia. W przyszłości być może zostaną wprowadzone do codziennej praktyki lekarskiej i pozwolą na postawienie diagnozy zanim u pacjenta pojawią się pierwsze objawy otępiennne.
Na podstawie: Jentsch S, Schweitzer D, Schmidtke KU, Peters S, Dawczynski J, Bär KJ, Hammer M, Retinal fluorescence lifetime imaging ophthalmoscopy measures depend on the severity of Alzheimer’s disease Acta Ophthalmol. 2015: 93: e241–e247 doi: 10.1111/aos.12609 oraz More SS, Beach JM, Vince R. Early detection of amyloidopathy in Alzheimer’s mice by hyperspectral endoscopy. Invest Ophthalmol Vis Sci. 2016: 57: 3231–3238. doi:10.1167/iovs.15-17406
